LENFOSİT NEDİR? LENFOSİT NE İŞE YARAR?
COVID 19 pandemisi sağlık okur yazarlığımızı çok arttırdı. Bu sürecin en popüler hücrelerinden biri de lenfositler oldu. Herkes bana aynı soruyu soruları soruyor;
lenfosit değerlerim neden düşük, lenfosit ne işe yarar?
Lenfosit, kemik iliğinde üretilen kan hücrelerinden biri. Bu hücreler bağışıklık sisteminin temel hücrelerini oluşturuyor.
Lenfositler, vücudumuzu bakteri, virüs ve diğer birçok toksik maddeye karşı savunma görevini yerine getiriyor. Bu hücrelerin yapıldığı yer kemik iliği. Kemik iliğinde üretilen hücrelerin bir bölümü dolaşım sistemine, bir bölümü ise lenfatik sisteme geçerek lenf bezlerine yerleşiyorlar. Lenfatik sistem dediğimiz yapı dalak, lenf bezlerinden
oluşuyor. Lenf bezleri vücut savunmasında ilk aksiyon alan öncü karakollar gibi.
LENF BEZLERİ NEDEN BÜYÜYOR?
Dudakta uçuk çıkınca çene altı ve boyun lenf bezleri, vajinal akıntı veya ayakta mantar olursa kasık lenf bezleri, sistemik bir viral enfeksiyon varlığında vücudun tüm lenf bezleri büyüyebiliyor. Bu büyüme normal kabul edilir ve lenf bezlerinin bu reaktif savunma refleksine “reaktif lenf bezi büyümesi” denir. Lenf bezleri “lenfoma” gibi hastalıklarda da büyüyebilir ancak lenf bezi büyümesinin nedenleri sıralamasında lenfomaya bağlı büyümeler sandığınızdan çok azdır.
Kemik iliğinde yapılan lenfositlerin bir kısmı da diğerleri gibi lenf bezlerine ve sistemik dolaşıma gitmez ve kemik iliğinde kalır. Bu hücreler COVID-19 sürecinde çok konuştuğumuz antikorların yapımını sağlayan plazma hücrelerine dönüşür. Antikorlar bağışıklık sistemimizin en güçlü silahlarıdır. Bazı lenfositler ise timüs adını verdiğimiz diğer bir organımıza giderler. Timüs bağışıklık sisteminin üniversitesi gibidir. Buradan mezun lenfositler ise Tlenfositler adını alırlar. T ve B lenfositler, bağışıklık sisteminin kurmay subayları gibidir. Diğer bağışıklık sistemi hücreleri daha çok cephede savaşan askerlere benzerler. Geçirdiğimiz enfeksiyonları tanıyan, istihbarat toplayan, hatırlayan, onları hedef alıp güdümlü füzeler gibi antikorlarını yollayan hep T ve B lenfositlerdir.
LENFOSİT YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?
Lenfosit yüksekliğine “lenfositoz” denir ve kemik iliğinin lenfositleri aşırı üretmesi sonucu oluşur. Bu durum bazı hastalıkların işareti olabilir. Bunlar arasında;
- Viral enfeksiyonların bazıları (kızamık, kabakulak, öpücük hastalığı),
- Hepatit,
- Tüberküloz,
- Toksoplazmoz,
- Sitomegalovirüs,
- Brusella,
- Bazı akut ve kronik lösemiler ile
- AIDS sayılabilir.
LENFOSİTLER DÜŞERSE NE OLUR?
Lenfosit düşüklüğüne ise “lenfopeni” denir. Lenfopeni; kemik iliğinin yeterince lenfosit yapamamasından, yapılan lenfositlerin hızla yok olmasından veya başta dalak olmak üzere kendi organlarınca yok edilmesinden kaynaklanabilir. Kimi viral enfeksiyonlarda lenfosit sayıları hafifçe düşer. Bu durumun pek önemi yoktur ancak lenfosit sayısı belirgin düşerse bağışıklık sistemi zafiyete uğrar ve enfeksiyonlara yatkınlık ortaya çıkar.
- Kötü beslenme,
- AIDS,
- grip,
- bazı romatizmal hastalıklar,
- bazı kanserler,
- kortizon kullanımı,
- birçok kemoterapi ilacı ve
- bazı çok nadir doğumsal hastalıklar lenfopeni nedenleri arasında sayılmalıdır. Lenfosit düşüklüğünde bağışıklık yanıtı düşük olduğundan kolay enfeksiyon gelişim riski vardır.
Lenfosit düşüklük ve yüksekliğinin belirtileri, neden olduğu enfeksiyon bulguları yanında altta yatan hastalığa ait bulgulardır. Bu yazının çok ders havasında olduğunu biliyorum ancak bazı konuları konuşmakta da yarar görüyorum. Çünkü sosyal medyanın da etkisiyle öylesine bir “dezenformasyon var ki”, yanılmak çok kolay olabiliyor.
Sırada “d-dimer testi” var, ayrı bir yazı konusu. Bir diğer önemli konu da COVID-19’da olur olmaz kan sulandırıcı ilaçların gelişi güzel kullanılmaya başlaması.
Bu ülke sanırım tedavisi olmayan bir viral enfeksiyonda en çok tedavi kullanan ülkelerden biri haline geldi.
Onlardan da sonraki yazılarımda söz edeceğim.
